Wat is een katheter?
Een katheter wordt gebruikt om urine uit de blaas af te voeren. De katheter wordt via de plasbuis (dit is het kanaal dat de urine van de blaas naar buiten leidt) in de blaas gebracht. Aan het afgeronde uiteinde van de katheter bevinden zich aan beide kanten gaatjes waardoor de urine uit de blaas stroomt. Zelfkatheterisatie is het regelmatig inbrengen van een katheter in de blaas om daarmee de urine af te voeren. Deze katheters zijn voor eenmalig gebruik.
Er zijn verschillende types katheters met verschillende eigenschappen:
Katheters met en zonder coating
Katheters moeten van glijmiddel worden voorzien om de wrijving tussen de katheter en het weefsel in de plasbuis zo klein mogelijk te maken. De meest gebruikte katheters zijn al in de verpakking ondergedompeld in water en kunnen direct uit de verpakking worden gebruikt. Dit is eenvoudig en gemakkelijk. Ook bestaan er katheters die zijn voorzien van een gel of een speciale oppervlaktebehandeling hebben gehad en met kraanwater geactiveerd moeten worden.
Welke lengte is gebruikelijk?
In het algemeen moet de katheter iets langer zijn dan de plasbuis. De plasbuis is ongeveer 20 cm lang en bij vrouwen tussen 2,5 en 4 cm. De katheter moet langer zijn dan de plasbuis omdat de gaatjes die de urine moeten afvoeren niet aan de punt van de katheter zitten.
Speciaal voor vrouwen
Voor vrouwen bestaande er verschillende katheters die klein en compact verpakt zijn. De kleinste en meest gebruikte katheters zijn 7-9 cm lang; voor de meeste vrouwen is dat lang genoeg om de blaas te kunnen legen. Er bestaan ook iets langere katheters (15-20 cm), wanneer extra lengte nodig is om de blaas goed te kunnen legen.
Speciaal voor mannen
Voor mannen zijn de katheters - die klein en compact verpakt zijn - in volle lengte uit de verpakking zo’n 33 cm lang. Dit is voor de meeste mannen lang genoeg om de blaas te kunnen bereiken. Er kan ook worden gekozen voor katheters van 40 cm; de verpakkingen van deze katheters zijn echter groter en het kan het lastig zijn ze onopvallend mee te nemen.
Het materiaal van katheters
Katheters kunnen van verschillend materiaal gemaakt zijn:
- PVC; dit wordt nog steeds veel gebruikt in medische hulpmiddelen. Het bevat weekmakers (ftalaten), die potentieel schadelijk kunnen zijn voor zowel het lichaam als het milieu.
- Siliconen; van nature een zeer flexibel materiaal waardoor weekmakers niet nodig zijn.
- Polyurethaan; een steeds populairder materiaal dat stevig én flexibel is en geen weekmakers bevat.
Een iets stevigere katheter kan makkelijker in te brengen zijn, wat vooral belangrijk is als u een verminderde handfunctie hebt. Wanneer u samen met uw zorgverlener een katheter kiest, let er dan op dat het gebruikte materiaal uw gezondheid niet in gevaar brengt (zoals PVC en ftalaten) en dat het gebruiksvriendelijk is.
De oogjes
Normaal gesproken heeft de katheter aan het uiteinde 2 gaatjes. Zodra de katheter de blaas bereikt, loopt de urine via deze gaatjes uit de blaas.
Katheterconnector (‘handvat’)
Geen toilet in de buurt? Dan kunt u een urine-opvangzak aansluiten op de connector aan het einde van de katheter. Er bestaan katheters met een driehoekig handvat voor een goede grip, met een langer handvat en een verbreed handvat voor meer controle bij het inbrengen. Maak samen met uw zorgverlener de keuze die bij uw voorkeur past of die voor uw situatie nodig is.
Katheteruiteinde (‘tip van de katheter’)
Het uiteinde van de katheter wordt ook wel de kathetertip genoemd; er zijn katheters met verschillende soorten tips. De meest voorkomende is de Nelaton-tip: deze heeft een recht uiteinde met een afgeronde tip. De mate van flexibiliteit van de gehele katheter bepaalt hoe buigzaam deze tip is. Tegenwoordig wordt ook vaak gekozen voor een flexibele tip. Het uiteinde van de katheter is hierbij flexibeler dan de rest van de katheter en heeft een rond, bolvormig uiteinde. Deze tip volgt de natuurlijke weg van de plasbuis, waardoor de katheter niet vast komt te zitten in de plasbuis. Speciaal voor mannen met een vergrote prostaat is er ook de katheter met de Tiemann-tip. Deze heeft een licht gebogen tip, waardoor het gemakkelijker is om de katheter door gebieden met een blokkade te leiden.
Lees voordat u begint altijd de gebruiksaanwijzing die bij de producten wordt geleverd.
Belangrijke veiligheidsinformatie:
Katheters voor zelfkatheterisatie zijn bedoeld voor gebruik door patiënten met chronische urineretentie en patiënten met een blaasresidu door een neurogene of niet-neurogene blaasstoornis. De katheter wordt via de plasbuis in de blaas gebracht om de urine af te voeren. Deze katheter voor eenmalig gebruik is voorgeschreven door uw zorgverlener; voer de handeling altijd uit volgens de gekregen instructie.
